Kwaliteit boven Middelmatigheid

TL;DR – Reserveer 20% van je tijd voor de ‘metagame’: nadenken, reflecteren en scherp blijven op waarde. Dat onderscheidt kwaliteit van middelmatigheid.

Je agenda staat vol met urgente afspraken. Jouw team werkt keihard aan werkitems in de sprint. Opeens zegt een stemmetje in je hoofd: "zijn we nu echt met de belangrijke dingen bezig?" Deze gedachte kap je dan maar snel af. Er moet immers werk verzet worden.

Als we te snel leveren, zijn we blind voor kwaliteit

Bij FIT geloven we in Kwaliteit boven Middelmatigheid. Als specialisten op het gebied van product ownerschap en business analyse is dit een van onze belangrijkste waarden. Natuurlijk willen we resultaat en snelle levering, maar we weten dat kwaliteit altijd leidend moet zijn. Snel leveren zonder richting is gevaarlijk, en snelheid zonder kwaliteit zal je uiteindelijk duur komen te staan.

Kwaliteit is meerledig. Het draait niet alleen om ‘geen bugs’, maar om drie onderling verbonden dimensies:

Inhoudelijke kwaliteit: Is het probleem goed onderzocht? Is de oplossing relevant? Heeft het waarde?
Teamkwaliteit: Zijn we eensgezind over het doel? Hebben we de juiste skills en betrokkenheid?
Proceskwaliteit: Zijn onze keuzes doordacht? Bouwen we in het juiste tempo? Is er ruimte voor reflectie?

Is de balans tussen leveren en kwaliteit niet goed, dan heet ik je welkom in het rijk der middelmatigheid. In dit artikel delen we de sleutel tot het rijk der kwaliteit. En dat brengt ons bij een belangrijk inzicht: om kwaliteit te leveren, moeten we niet alleen het spel spelen, maar ook nadenken over hoe we het spel kunnen overstijgen.

Anders gezegd: we zijn te druk met de game en vergeten de metagame

Hoe maak je producten of diensten met kwaliteit? Om die vraag te beantwoorden helpt het om ons werk vanuit een ander perspectief te bekijken. De concepten game en metagame leg ik uit aan de hand van Zwerkbal, het spel met die vliegende bezemstelen en de gouden snaai in de Harry Potter verhalen. Ja, wie had gedacht dat Harry Potter, of eigenlijk J.K. Rowling, ons iets kan leren over het maken van kwalitatief goede producten?

Maar goed, zwerkbal. Even een korte uitleg: je scoort punten door ballen door hoepels te slaan. Als jouw team de punten scoort, dan win je. Simpel en logisch. Of nee, toch niet: want als één speler, "de zoeker", de gouden snaai vangt, dan krijg je 150 punten (exorbitant veel) en eindigt het spel. Hierdoor win je vrijwel altijd. Die snaai doet dus iets heel bijzonders. Deze is zo waardevol dat het huidige spelletje irrelevant wordt. Dit is ondenkbaar in de sporten die wij kennen. Als Ajax in een uitwedstrijd van Feyenoord wint, omdat een willekeurige speler een klavertje vier tussen de grassprietjes vindt, dan zou de Kuip afbranden. Maar vreemd genoeg is dit wel hoe de wereld, en softwareontwikkeling, werkt:

Er is een normale game: Dit spelletje kennen we. Het zijn je dagelijkse activiteiten: het standaard ontwikkelproces, het beheer, de bugs, de rituelen, het testen, de afstemming met stakeholders. De game is misschien niet zo sexy en kan soms voelen als een sleur, maar onderschat het belang ervan niet! Want zonder de game stort alles in elkaar. Dat verklaart ook waarom het vangen van de gouden snaai geen 100% garantie geeft op de overwinning. Maar als de game het enige spelletje is dat je speelt, dan zal middelmatigheid het beste resultaat zijn wat je ooit zal bereiken.
Er is een metagame: Dit spel overstijgt het spel dat je dagelijks speelt. Het is het spel buiten het spel, met fundamenteel andere activiteiten dan de game. Symbolisch is dit in het spelletje van Harry Potter, ofwel de zoeker. De zoeker zit achter een gouden en glimmede snaai aan, oftewel: échte ongerealiseerde waarde! En maak je borst maar nat, want in de zoektocht naar de snaai zullen beukers langs je hoofd vliegen, kwaadaardige tovenaars je vervloeken of crasht simpelweg met je bezemsteel. De metagame is ontzettend lastig, succes is niet gegarandeerd, en de game zal altijd afleiden van de metagame. Maar manmanman, als je die snaai pakt, dan win je!

De strijd wordt niet gewonnen op het veld. Af en toe win je misschien een slag, maar de strijd wordt uiteindelijk gewonnen door degene die de metagame het beste speelt. Het gaat om de voorbereiding die je erin stopt, de vaardigheid en samenwerking van het team en de manier waarop je een goede strategie ontwikkelt voor het spel (inhoudelijke kwaliteit, teamkwaliteit en proceskwaliteit).

Het waardelandschap is het belangrijkste speelveld

Laten we dit verhaal visueel maken. Stel je voor dat jij en je team je in een landschap bevinden. Dit landschap bevat alle mogelijke vormen van waarde die geleverd kunnen worden, *het waardelandschap* (afbeelding 1). Dit landschap strekt zich oneindig ver uit in alle richtingen. Er zijn immers oneindig veel manieren om waarde te leveren. De hoogte van één positie bepaalt de waarde van één specifiek product of dienst, oftewel één *game*.

Het waardelandschap als speelveld heeft 3 posities:

In de woestijn lever je weinig of geen waarde.
Op een helling is jouw product of dienst waardevol, maar er is ruimte voor verbetering.
Op een bergtop heb je een kwaliteitsproduct of dienst ontwikkeld – maar weet: er zijn altijd hogere bergen om te beklimmen.

De metagame spelen betekent zoeken naar de hoogste berg in dit landschap. Het betekent toewerken naar de hoogste waarde (kwaliteit), net als de zoeker die rustig het hele speelveld observeert en zich volledig focust op het vinden (en uiteindelijk vangen) van de snaai. De metagame voorkomt dat jouw team zomaar op een willekeurige heuvel, of zelfs in de woestijn, beland. Als product owner kan jij je tijd niet beter besteden dan aan dit spel.

Maak dus tijd vrij voor de metagame!

In softwareontwikkeling is het essentieel om de metagame goed te spelen – meer dan in andere vakgebieden zelfs. We zijn immers een groot deel van onze tijd bezig met change, en niet met een zichzelf herhalende game (zoals de productie van een bepaald type auto). Maak hier dus tijd voor vrij!

Ik adviseer om als team 20% van de tijd aan de metagame te besteden. Dit is een goede vuistregel. Zo mogen medewerkers bij Google 20% van hun tijd besteden aan alles wat zij denken dat waardevol is voor het bedrijf. De overige 80% besteed je, samen met jouw team, aan de reguliere game die , ik zeg het nog maar eens, ook essentieel is. Voor elk bedrijf is de beste invulling van die 20% anders, maar de boodschap blijft: reserveer tijd voor verkenning, innovatie en reflectie (de activiteiten van een zoeker).

Sta maar eens een keer stil en vraag je af: beklimmen we nu de juiste berg?

Gebruik deze concrete tips:

Installeer pauze momenten: Plan geen refinements en planningsmomenten strak op elkaar. Creëer ademruimte voor analyse, validatie en overleg. Organiseer bijvoorbeeld periodiek, vaak na een 6-tal sprints, een innovatie of discovery sprint en verken het waardelandschap samen met het team. Geen tijd? Dan is de richting die je kiest dus structureel onvoldoende doordacht.
Maak ruimte voor vakmanschap: Een van mijn mentoren (Guido, geweldige vent en koffiefanaat) organiseerde om de week met ieder teamlid een cappuccino-meeting. We wandelden dan naar een echt goede koffietent en ontsnapten zo letterlijk uit onze werkomgeving, uit de game. Je kan hierdoor makkelijker een gesprek op een dieper niveau voeren. Kom erachter wat je team nodig heeft om écht goed werk te leveren en faciliteer daarin. Neem de tijd en luister naar je team.
Zeg vaker "nu even niet": Niet alles hoeft nu. Maak altijd de afweging tussen urgentie en impact. Tijd is de belangrijkste resource die je hebt, dus reflecteer af en toe op hoe jij deze besteedt. Wees dapper, bescherm je team en bescherm je product.

En ga voor kwaliteit!

Kiezen voor kwaliteit boven middelmatigheid vraagt om durven vertragen en focussen – precies zoals de zoeker in het waardelandschap doet. Durf te observeren, laat je niet meeslepen door de waan van de dag en pak die gouden snaai wanneer deze zich presenteert!

Dit artikel is geschreven door Maarten de Wit van FIT Product Owner Company, waar kwaliteit voorop staat in alles wat we doen. Hoe creëer jij ruimte voor de zoektocht naar kwaliteit?

Quality over Mediocrity